Мы жывём, пакуль помнім. Мы жывыя, пакуль нас помняць

“Мы жывём, пакуль помнім. Мы жывыя, пакуль нас помняць”, – такі надпіс змешчаны на памятным знаку ў цэнтральнай частцы мемарыяльнай зоны на месцы спаленай 14 студзеня 1944 года вёскі Ала Светлагорсксага раёна Гомельскай вобласці.

 Назва  вёскі паходзіць ад назвы ракі Ала (прыток Бярэзіны), каля якой і было заснавана пасяленне. Упамінаецца ў дакументах 1795 года  як населены пункт Бабруйскага  павета Мінскай губерні.   Перад пачаткам Вялікай Айчыннай вайны вёска Ала налічвала 34 двары і 168 жыхароў. Была акупавана ў канцы ліпеня 1941 года.

Да студзеня 1944 года ў Алу сышліся, ратуючыся ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, жыхары вёсак Чыркавічы, Здудзічы, Ракшын, Рудня, Іскра, Какаль (Светач),  Дзеднае цяперашняга Светлагорскага раёна, Кароткавічы, Плесавічы, Сельнае, Мормаль цяперашняга Жлобінскага раёна. Бежанцы будавалі зямлянкі, сяліліся ў гаспадарчых пабудовах.

Раніцай 14 студзеня 1944 года карны атрад нацыстаў разам з вайсковай часцю, якая налічвала каля 1000 салдат, акружыў вёску Ала. Людзей заганялі ў дамы, якія затым падпальвалі. Тых, хто спрабаваў збегчы, расстрэльвалі з кулямётаў і аўтаматаў, кідалі ў агонь жывымі. Было расстраляна  і спалена 1758 мірных жыхароў, з іх 100 мужчын, 508 жанчын, 950 дзяцей, 200 старых. Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны вёска так і не адрадзілася. Як памяць аб трагедыі былі ўстаноўлены крыж і памятны камень.

У студзені 2020 года на паседжанні Гомельскага аблвыканкама было прынята рашэнне аб будаўніцтве мемарыяла на месцы спаленай вёскі Ала. Кампазіцыя распрацавана творчай групай ААТ “Інстытут Гомельгражданпраект”.  На месцы былых дамоў – іх сімвалічныя абрысы, абеліскі з сілуэтамі людзей. На мемарыяльнай плошчы – брацкая магіла, званіца, стэла з набатным звонам. Тут жа высаджаны спецыяльны гатунак яблынь – з чырванаватым ствалом і чырвонымі пладамі. Знаходзіцца тут і 10 каменных скульптур, на якіх высечаны сюжэты, што перадаюць трагедыю Алы. 

Да стварэння мемарыяла далучыліся і выкладчыкі нашага ўніверсітэта – дэканы філалагічнага і гістарычнага факультэтаў А.М. Палуян і С.А. Чаропка, загадчык кафедры беларускай мовы А.М. Воінава, загадчык кафедры ўсеагульнай гісторыі М.М. Мязга.

Алена ПАЛУЯН,

 дэкан філалагічнага факультэта

 

 

2011 Мы жывём, пакуль помнім. Мы жывыя, пакуль нас помняць. Филологический факультет им. Ф. Скорины
Powered by Joomla 1.7 Templates