Научная деятельность кафедры

Подробности

Просмотров: 4401

Навуковая школа кафедры – “Рэгіянальны, нацыянальны і агульначалавечы ўзроўні ў літаратуры: духоўная спадчына беларусаў у сусветным кантэксце”. 

Асноўныя накірункі навуковых даследаванняў, якія праводзяцца ў межах навуковай школы наступныя: 

• Духоўная спадчына Беларускага Палесся.
• Жанр як знакавая сістэма эстэтычнай традыцыі ў нацыянальнай і еўрапейскай культурна-мастацкай практыцы.
• Праблемы паэтыкі сучаснай беларускай гістарычнай прозы.
• Пытанні тэорыі літаратуры.
• Вывучэнне беларускай літаратуры ў сусветным кантэксце.
• Методыка выкладання беларускай літаратуры.

Гомельская школа літаратуразнаўства заснавана вядомым беларускім вучоным, заслужаным дзеячам навукі Беларускай ССР, доктарам філалагічных навук, прафесарам Мікалаем Міхайлавічам Грынчыкам (1923-1999) на пачатку 70-х гг. ХХ ст. Сярод яго прац – манаграфіі “Максім Багдановіч і народная паэзія” (Мн., 1963), “Аркадзь Куляшоў: Крытыка-біяграфічны нарыс” (Мн., 1964), “Фальклорныя традыцыі ў беларускай дакастрычніцкай паэзіі” (Мн., 1969), “Шляхі беларускага вершаскладання” (Мн., 1973) і інш. 
Станаўленне М. Грынчыка-даследчыка пачалося ў 50-60-я гады, калі ён паступіў у аспірантуру пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы Нацыянальнай акадэміі навук, а затым паўтара дзесяцігоддзя працаваў у згаданай установе. 
Асабліва талент Міколы Грынчыка як вучонага і арганізатара навукі разгарнуўся ў Гомельскім дзяржаўным універсітэце, дзе ён з 1970 па 1980 год узначальваў кафедру беларускай літаратуры, стаў заслужаным дзеячам навукі нашай рэспублікі. Энцыклапедычна падрыхтаваны, шырока і разнастайна эрудыраваны, ён стварыў школу па даследаванні рэгіянальных асаблівасцей літаратуры і фальклора, падрыхтаваў вялікую колькасць высокакваліфікаваных дацэнтаў і прафесараў. Апошнія гады прафесар Грынчык Мікола Міхайлавіч працаваў загадчыкам кафедры літаратуры Беларускага універсітэта культуры, дзе таксама пакінуў значны след і добрую памяць. 
Вызначальных напрамкаў творчай спадчыны М. Грынчыка некалькі. Першы і асноўны – праблема мастацкага фалькларызму, узаемадзеяння мастацкай літаратуры, галоўным чынам паэзіі, з вуснай народнай творчасцю. Менавіта гэтым шматстайным аспектам узаемадзеяння і былі прысвечаны ягоныя дысертацыі (кандыдацкая і доктарская), якія сталіся асновай сур’ёзных, грунтоўных кніг, што не страцілі свайго тэарэтычнага і практычнага значэння да нашых дзён. 
У першай з іх – “М. Богданович и белорусский фольклор” (1958), якая затым стала асновай манаграфіі “Максім Багдановіч і народная паэзія” (1963), упершыню паказаў ролю фальклора ў станаўленні ідэйна-эстэтычных арыентацый Максіма Кніжніка, вызначыў фальклорныя вытокі многіх сюжэтаў і вобразаў ягонай паэзіі. У грунтоўнай манаграфіі “Фальклорныя традыцыі ў беларускай дакастрычніцкай паэзіі” (дысертацыя “Фольклорные традиции в белорусской дооктябрьской поэзии” (1969) на высокім тэарэтычным узроўні з прыцягненнем велізарнага фактычнага матэрыялу паказаў выключную ролю фальклорна-песенных традыцый у зараджэнні і станаўленні новай беларускай літаратуры. У шэрагу манаграфій і артыкулаў вызначыў фальклорныя элементы ў творчасці Я. Купалы, Я. Коласа, А. Куляшова, П. Глебкі. 
У час працы загадчыкам кафедры беларускай літаратуры Гомельскага дзяржаўнага універсітэта стварыў студэнцкую навуковую лабараторыю па фальклору, дзе збіраліся значныя фальклорныя матэрыялы, запісаныя студэнтамі і выкладчыкамі пад кіраўніцтвам прафесара М. Грынчыка ў час студэнцкіх практык і фальклорных экспедыцый. Лепшыя матэрыялы перадаваліся ў Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору Акадэміі навук або друкаваліся ў зборніку “Беларуская літаратура”, галоўным рэдактарам якога з’яўляўся. Рэгулярна пад яго кіраўніцтвам праводзіліся канферэнцыі па праблемах рэгіянальнага пачатку ў фальклоры, мове і літаратуры. Даследаваў спецыфіку фальклору Гомельшчыны (асаблівасці балады і ваенных песняў, а таксама народнай прозы), спрабаваў правесці паралелі паміж народнай паэзіяй беларусаў і іншых славянаў, а таксама неславянскіх народаў (у прыватнасці фіна-угорскіх). Імкнуўся адрадзіць некаторыя звычаі і абрады ў новых умовах. Знаходзіўся ля вытокаў фалькларыстычнай школы ў ГДУ імя Ф.Скарыны. 
З 1973 па 1983 год быў галоўным рэдактарам міжвузаўскага зборніка “Беларуская літаратура”. Акрамя даследаванняў народнасці літаратуры, вялікую ўвагу надаваў вельмі складанай тэарэтычнай праблеме – вершаскладанню, якая ў той час была амаль не распрацавана. Ягоная грунтоўная манаграфія “Шляхі беларускага вершаскладання” актуальная і для нашага часу. 
Мікола Грынчык шмат артыкулаў прысвяціў бягучаму літаратурнаму працэсу, напісаў грунтоўныя манаграфіі па творчасці Аркадзя Куляшова, Пятра Глебкі, Максіма Багдановіча. Ён з’яўляўся сааўтарам акадэмічнай “Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры” і падручнікаў для вну. Стварыў і клапатліва падтрымліваў літаратурнае аб’яднанне “Крыніца” пры Гомельскім універсітэце, блаславіўшы многіх паэтаў у літаратуру. 
З гэтага часу на кафедры пачалі праводзіцца канцэптуальныя комплексныя даследаванні рэгіянальнага і агульнанацыянальнага фактараў у літаратуры і фальклоры. Дарэчы, М. М. Грынчык быў першым сярод выкладчыкаў ГДУ, хто абараніў доктарскую дысертацыю. 

Подробнее: Научная деятельность кафедры

Новости кафедры

Подробности

Просмотров: 1005

ВІНШУЕМ!

 Віншуем Бажок Ірыну Аляксандраўну, аспіранта кафедры беларускай літаратуры трэцяга года навучання, з атрыманнем Прэзідэнцкай стыпендыі!

 Віншуем Аммон Марыну Уладзіміраўну з бліскучай абаронай кандыдацкай дысертацыі (навуковы кіраўнік – Штэйнер І.Ф.). Абарона адбылася 29.01.2014.

Вучэбныя дысцыпліны

Подробности

Просмотров: 1205

Пра кафедру

Подробности

Просмотров: 1353

Загадчык кафедры - доктар філалагічных навук прафесар ШТЭЙНЕР Іван Федаравіч. На кафедры працуюць 7 выклачыкаў, сярод іх 1 доктар філалагічных навук, 4 кандыдаты філалагічных навук, 2 асістэнта.

Кафедра беларускай літаратуры ўтворана ў 1970 годзе ў выніку падзелу кафедры літаратуры на кафедры русскай літаратуры і беларускай літаратуры. Да 1983 года ўзначальваў кафедру доктар філалагічных навук, прафесар Грынчык Мікалай Міхайлавіч. Заснаваная ім навукова-педагагічная школа "Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: духоўная спадчына беларусаў у сусветным кантэксце" сёння працягвае сваю дзейнасць пад кіраўніцтвам загадчыка кафедры, доктара філалагічных навук, прафесара Штэйнера Івана Фёдаравіча.

Вучэбныя дысцыпліны:

1. Уводзіны ў літаратуразнаўства.
2. Гісторыя беларускай літаратуры (старажытны перыяд).
3. Гісторыя беларускай літаратуры (ХІХ – пач. ХХ стст.).
4. Беларуская літаратура ХХ стагоддзя.
5. Методыка выкладання літаратуры.
6. Тэорыя літаратуры.
7. Літаратура бліжняга замежжа.
8. Гісторыя беларускай літаратурнай крытыкі.
9. Гісторыя беларускай літаратуры ХХ – пач. ХХІ ст.
10. Актуальная беларуская літаратура.
11. Псіхалогія літаратурнай творчасці.
12. Тэксталогія.
13. Асновы літаратурна-мастацкай дзейнасці.
14. Літаратурнае рэдагаванне.
15. Гендарны аспект у беларускай літаратуры XX ст.
16. Беларуская інтэрнэт-літаратура
17. Беларуская літаратрура XX ст. у еўрапейскім кантэксце

 Магістратура

 1-21 80 10 Літаратуразнаўства

Дысцыпліны:

1. Літаратура і гісторыя ў кантэксце духоўнага вопыту

2. Паэтыка мастацкага тэксту

3. Беларуская інтымная лірыка ў еўрапейскім кантэксце: гісторыя і сучаснасць

Пераважная большасць дысцыплін спецыялізацыі 1-21 05 01 02 «Літаратуразнаўства» носіць наватарскі характар, іх матэрыял грунтуецца на творчых набытках нацыянальнага прыгожага пісьменства і дасягненнях сучаснай літаратуразнаўчай думкі. Спецкурсы “Зместава-фармальныя пошукі сучаснай беларускай лірыкі”, “Мастацкая ўмоўнасць у бел. літ. : жанрава-стылявыя асаблівасці”, “Беларуская літаратура XX ст. у еўрапейскім кантэксце”, “Псіхалогія літаратурнай творчасці”, “Асновы літаратарна-мастацкай дзейнасці”, “Літаратурнае рэдагаванне”, “Тэксталогія” і інш. дапамагаюць сфарміраваць у студэнтаў комплекснае ўяўленне пра асноўныя напрамкі развіцця беларускай літаратуры, выявіць яе нацыянальную адметнасць ў агульнаславянскім і еўрапейскім культурным дыялогу, акрэсліць шляхі далейшага развіцця нацыянальнага вербальнага мастацтва ў новым тысячагоддзі.
Выкладчыкамі кафедры кожны год распрацоўваюцца новыя спецкурсы  для студэнтаў, праводзіцца планамерная работа па іх належным вучэбна-метадычным забеспячэнні. Так, за 2016 – 2017 гг. атрымалі рэкамендацыю да выдання вучэбныя праграмы па наступных дысцыплінах спецыялізацыі: “Мастацкая ўмоўнасць у бел. літ. : жанрава-стылявыя асаблівасці” (Аммон М.У.), “Беларуская літаратурная крытыка XX ст.: асобасны  і жанрава-стылёвы аспект” (Яцухна В.І.)

Асноўныя напрамкі навукова-педагагічнай школы:

• Вызначэнне ролі рэгіянальнага духоўнага фактару ў станаўленні і развіцці нацыянальнага спосабу мастацкага асэнсавання рэчаіснасці;
• Аналіз шматузроўневай жанравай сістэмы беларускай літаратуры ў агульнаславянскім і еўрапейскім кантэкстах.

Пры кафедры дзейнічае аспірантура па спецыяльнасці “Беларуская літаратура”.